Ines Bergsma loopt zijn elfstedenroute of het St. Odulphuspad. In een blog kwam de eerste etappe al aan bod. Hieronder lees je zijn mooie verhalen van de andere etappes!
! Wil je reageren op een vraag of zelf een vraag stellen? Of wil je jouw ervaring delen met de andere leden. Dat kan, maar alleen wanneer je je hebt aangemeld voor Samen Fitter. Heb je al een account? Log dan snel in.
Etappe 13 en 14 nog een te gaan op komende donderdag als de storm voorbij is.
14e etappe St. Odulphuspad ‘Viridarium’ als Virtueel Elfstedenpad etappe 22 aug. 2020
De 14e etappe gaat van Easterlittens naar Reahûs en is 21,6 km. Op deze etappe hebben we veel tegenwind. Wel weer mooie luchten.
Deze etappe heet ‘Viridarium’, dat betekent: ‘Kloostertuin’. Kloostertuinen komen we niet tegen. Wel worden we vandaag verrast met bloeiende bermen en daarbij een bijzonder verhaal.
Ook deze etappe voert ons door het open landschap van de ‘Greidhoeke’. En ook vandaag komen we weer door juweeltjes van dorpen.
Van Easterlittens naar Wommels.
Voorbij de prachtig gelegen camping van Easterlittens komen we op een verhard fiets/voetpad dat ons lang het water door de weilanden voert. Hier moet de regenkleding ons droog houden. Na een stief kwartiertje is de bui voorbij. Iens is het eerste dorp dat we op de route tegen komen. Het dorp ligt niet aan een doorgaande route want bij de weg erheen staat vermeldt, ‘Alleen naar Edens’. Edens is de Nederlandse naam voor het dorp Iens. We komen langs een rijtje diaconiehuizen van vroeger. De fraaie zadeldaktoren staat op het hoogste punt van de dorpsterp. Fietsers en wandelaars kunnen wel verder langs de Bolswardertrekvaart over het fiets/voetpad. Vroeger werd dit pad gebruikt als jaagpad voor de trekschuiten. Langs dit pad dat doorloopt tot Bolsward staan op 25 borden gedichten van Friese dichters afgedrukt. Een mooi initiatief. Bij een enkele staan we even stil.
Dan bereiken we het grotere dorp Wommels. Wommels is o.a. bekend door de jaarlijkse kaatswedstrijd voor jongens van 14 tot 16 jaar, de ‘Freulepartij’. Een freule had een zwak voor de kaatssport. De jongens van het winnende partoer (team) kregen elk een gouden horloge van haar. Verder heeft Wommels een fraai museum in de voormalige kaaspakhuizen aan de vaart. En er is een bekende uitspanning ‘It Reade Hynder’. Tijd voor ons om daar zelf even uit te spannen voor koffie met lekker gebak. De uitspanning straalt nog de sfeer van vroeger uit. Gezien onze leeftijd passen we er moeiteloos bij.
Langs een aantal fraai verbouwde fabriekswoningen verlaten we Wommels.
Natuurgebieden Skrok en Skrins en de Lionserpolder.
Natuurmonumenten kocht ruim vijfentwintig jaar geleden deze weidegronden aan. Het landschap in Fryslân begon door de intensivering van de landbouw drastisch te veranderen. Vogels als kievit, grutto, kemphaan en tureluur werden daar de dupe van. Door kleinschalig beheer, met onder meer hoge waterstanden en laat maaien, wil Natuurmonumenten de rijke natuur van vroeger in dit gebied terugwinnen. De broedvogelresultaten van de afgelopen jaren laten zien dat het kan.
In deze weidevogelgebieden kunnen mensen nog genieten van het echte Friese voorjaarsgevoel. In het merendeel van de landerijen in Friesland hoor en zie je nog weinig weidevogels. Hier roepen en zingen de vogels in de lente onafgebroken hun lied boven de velden. De roep van de grutto, de buitelende kievit of de zang van een veldleeuwerik, gun je iedereen. Ook de plantenrijkdom is van grote waarde. Nadat we heel toepasselijk pauzeren in de vogelkijkhut wandelen we via een slingerend pad door deze natuurgebieden. Nu is het hier ook stil, immers de meeste weidevogels zijn weer onderweg naar hun overwinteringsgebieden.
Eastermar, Lytsewierrum en Gruttewierrum naar Reahûs.
Eastermar is een mooi terpdorp met een vaart er doorheen. De Martinikerk wordt ook wel de ‘Kathedraal onder de Friese dorpskerken‘ genoemd. Het interieur schijnt uniek te zijn. De tuin bij de pastorie van de kerk is oorspronkelijk een wandel- en productie tuin. Passend bij deze etappe hadden we kerk en tuin graag met een bezoekje willen vereren. Helaas voor bezoekers gesloten. Door weidse velden komen we uit in het buurtschap Meilahûzen. Hier zijn de bermen bloemrijk ingezaaid. Marten de Boer één van de initiatiefnemers vertelt er enthousiast over. Hun bedoeling is op termijn de bermen langs het gehele Odulphuspad bloem- en insectenrijk te maken. Een prachtig initiatief.
Door de weilanden komen we in Lytsewierum. Een imposante kerk een paar boerderijen en wat huizen met zo’n 70 inwoners, dat is Lytsewierrum, een prachtig terpdorpje. Over de bekende ‘Slachtedijk’ door Gruttewierrum (kleiner dan Lytsewierrum!) komen we aan bij de finish in Reahûs.
Bij de Camping de Finne halen we stempel 14. Toepasselijk staat er een veldboeket op tafel.
Ines Bergsma
13e etappe St. Odulphuspad ‘Campanarium’ als Virtueel Elfstedenpad etappe 18 aug. 2020
De 13e etappe gaat van Mantgum naar Easterlittens en is 20,1 km. Ideaal wandelweer vandaag.
Deze etappe heet ‘Campanarium’, dat betekent: ‘Klokkentoren’. Op de route van deze dag komen we er meerdere tegen. De etappe gaat door het open landschap van de ‘Greidhoeke’. Kilometers ver is het uitzicht. De wolkenluchten zijn grandioos. Het groene land is gestoffeerd met dorpen en dorpjes. De torens van de kerken steken markant boven de bomen rond de kerk uit. Vandaar de naam van deze etappe.
Van Mantgum via Jorwert naar Hilaard.
Mantgum heeft behoorlijk veel nieuwbouw en een halte voor de trein van Leeuwarden naar Stavoren. Mantgum ligt dus dicht bij Leeuwarden en dat verklaart de nieuwbouw. Veel van deze huizen zijn ook nog fraai gelegen aan water. Voorbij deze wijk gaan we via een kerkpad door de weilanden op weg naar Jorwert. Over dit dorp is veel te vertellen. Zo heeft de bekende schrijver Geert Mak hier gewoond. Zijn boek: ‘Hoe God verdween uit Jorwert’ heeft hij hier geschreven. En ieder jaar wordt hier in de notaristuin een openluchtspel opgevoerd voor duizenden toeschouwers. Door het coronavirus dit jaar dus niet. De fraaie Redbardkerk heeft naast ‘gewone’ kerk nog andere functies. Het is de zetelplaats van de stichting ‘Nij Kleaster’. Een organisatie die een nieuw klooster voor stilte, bezinning en verbinding gaat stichten in een boerderij een kilometer buiten Jorwert. Nu nog worden activiteiten uitgevoerd vanuit de Redbardkerk. Wat vooral verbindt met de titel van deze etappe is het overlevingsverhaal van dominee Bas van Gelder, hier predikant in WOII. Wegens verzetsactiviteiten moest hij onderduiken. Zijn onderduikperiode heeft hij doorgebracht in de kerktoren van de Redbardkerk. In het boek ‘Nachtboek van een kerkuil’ heeft hij zijn bewogen jaren beschreven. We laten Jorwert achter ons en komen langs de Lionserpolder een vogelrijk gebied. Nu in de nazomer is het er stil. Wat wel opvalt, zijn de bloemrijke bermen. We zien het vaker, bloemrijk ingezaaide bermen en weilanden. Een prima ontwikkeling vinden we.
We bereiken het dorp Hilaard met een kerk met alweer een mooie zadeldaktoren. De voormalige Gereformeerde kerk is vanaf 2000 het onderkomen van de Koptisch Orthodoxe Kerk Friesland. Het is een dochtergemeente van die van Amsterdam. Vanaf 2008 vormt ze een eigen zelfstandige gemeente. In Nederland zijn ongeveer 7000 kopten (orthodoxe christenen, afkomstig uit Egypte).
Op 4 mei 2015 is de kerk ingewijd door de Koptische paus, Tawadros II, heel bijzonder!
Naar Boksum, via Blessum en Baard naar Easterlittens.
We verlaten Hilaard en stappen door naar Boksum. Bij de ons bekende bakker houden we onze lunchpauze. Van Boksum gaan we door de landerijen over het Haitze Holwerdapaad naar Blessum.
Het pad is genoemd naar de hoofdpersoon uit het boek van Ulbe van Houten,‘De sûnde fan Haitze Holwerda’ dat in deze omgeving speelde. Koeien op het pad zien ons als indringers, ze gaan met tegenzin voor ons opzij. Blessum ligt ook op een terp. De kerk heeft ook hier zijn oorspronkelijke functie verloren. Wel heeft hij een zinvolle nieuwe bestemming gekregen. Je kunt er nu overnachten. Refugio: nachtelijk onderkomen voor pelgrims staat erbij op een bord. Ook staat er een vuurrode koelkast als minibieb langs het pad. Een boek verdwijnt voor €2 bij ons in de rugzak.
Naast de kerk is een loonwerker bezig nog een deel van de terp te verwijderen. Waarom is ons niet duidelijk. Verder gaat het door het groene land een paar regenspatjes pesten ons even. Kilometers lopen we langs de Bolswardertrekvaart met af en toe een sloep. Druk is het niet, af en toe passeren we tegenvoeters en fietsers. We pauzeren rustiek bij de Panwurksbrêge. In de verte zien we de fabriekstoren van onze eindbestemming. We lopen langs Baard. Een paar fraaie moderne woningen staan daar langs de vaart. De deur van het café staat uitnodigend open maar de pijp van Easterlittens wenkt ons ook en daar gaan we voor. We passeren de gesloten kleinste Galerie van Nederland. De laatste loodjes zijn niet zwaar, mee omdat de route mooi is. Vanaf het verhoogde houten brugje bij de camping duikt de jeugd met veel plezier het water in. Wij halen met evenveel plezier bij het restaurant van de camping een ijsje en het stempel. Bij de kerk is de finish voor vandaag.
Ines Bergsma
Voordat je een reactie kunt plaatsen moet je je eerst aanmelden voor Doejemee.
Etappe 13 en 14 nog een te gaan op komende donderdag als de storm voorbij is.
14e etappe St. Odulphuspad ‘Viridarium’ als Virtueel Elfstedenpad etappe 22 aug. 2020
De 14e etappe gaat van Easterlittens naar Reahûs en is 21,6 km. Op deze etappe hebben we veel tegenwind. Wel weer mooie luchten.
Deze etappe heet ‘Viridarium’, dat betekent: ‘Kloostertuin’. Kloostertuinen komen we niet tegen. Wel worden we vandaag verrast met bloeiende bermen en daarbij een bijzonder verhaal.
Ook deze etappe voert ons door het open landschap van de ‘Greidhoeke’. En ook vandaag komen we weer door juweeltjes van dorpen.
Van Easterlittens naar Wommels.
Voorbij de prachtig gelegen camping van Easterlittens komen we op een verhard fiets/voetpad dat ons lang het water door de weilanden voert. Hier moet de regenkleding ons droog houden. Na een stief kwartiertje is de bui voorbij. Iens is het eerste dorp dat we op de route tegen komen. Het dorp ligt niet aan een doorgaande route want bij de weg erheen staat vermeldt, ‘Alleen naar Edens’. Edens is de Nederlandse naam voor het dorp Iens. We komen langs een rijtje diaconiehuizen van vroeger. De fraaie zadeldaktoren staat op het hoogste punt van de dorpsterp. Fietsers en wandelaars kunnen wel verder langs de Bolswardertrekvaart over het fiets/voetpad. Vroeger werd dit pad gebruikt als jaagpad voor de trekschuiten. Langs dit pad dat doorloopt tot Bolsward staan op 25 borden gedichten van Friese dichters afgedrukt. Een mooi initiatief. Bij een enkele staan we even stil.
Dan bereiken we het grotere dorp Wommels. Wommels is o.a. bekend door de jaarlijkse kaatswedstrijd voor jongens van 14 tot 16 jaar, de ‘Freulepartij’. Een freule had een zwak voor de kaatssport. De jongens van het winnende partoer (team) kregen elk een gouden horloge van haar. Verder heeft Wommels een fraai museum in de voormalige kaaspakhuizen aan de vaart. En er is een bekende uitspanning ‘It Reade Hynder’. Tijd voor ons om daar zelf even uit te spannen voor koffie met lekker gebak. De uitspanning straalt nog de sfeer van vroeger uit. Gezien onze leeftijd passen we er moeiteloos bij.
Langs een aantal fraai verbouwde fabriekswoningen verlaten we Wommels.
Natuurgebieden Skrok en Skrins en de Lionserpolder.
Natuurmonumenten kocht ruim vijfentwintig jaar geleden deze weidegronden aan. Het landschap in Fryslân begon door de intensivering van de landbouw drastisch te veranderen. Vogels als kievit, grutto, kemphaan en tureluur werden daar de dupe van. Door kleinschalig beheer, met onder meer hoge waterstanden en laat maaien, wil Natuurmonumenten de rijke natuur van vroeger in dit gebied terugwinnen. De broedvogelresultaten van de afgelopen jaren laten zien dat het kan.
In deze weidevogelgebieden kunnen mensen nog genieten van het echte Friese voorjaarsgevoel. In het merendeel van de landerijen in Friesland hoor en zie je nog weinig weidevogels. Hier roepen en zingen de vogels in de lente onafgebroken hun lied boven de velden. De roep van de grutto, de buitelende kievit of de zang van een veldleeuwerik, gun je iedereen. Ook de plantenrijkdom is van grote waarde. Nadat we heel toepasselijk pauzeren in de vogelkijkhut wandelen we via een slingerend pad door deze natuurgebieden. Nu is het hier ook stil, immers de meeste weidevogels zijn weer onderweg naar hun overwinteringsgebieden.
Eastermar, Lytsewierrum en Gruttewierrum naar Reahûs.
Eastermar is een mooi terpdorp met een vaart er doorheen. De Martinikerk wordt ook wel de ‘Kathedraal onder de Friese dorpskerken‘ genoemd. Het interieur schijnt uniek te zijn. De tuin bij de pastorie van de kerk is oorspronkelijk een wandel- en productie tuin. Passend bij deze etappe hadden we kerk en tuin graag met een bezoekje willen vereren. Helaas voor bezoekers gesloten. Door weidse velden komen we uit in het buurtschap Meilahûzen. Hier zijn de bermen bloemrijk ingezaaid. Marten de Boer één van de initiatiefnemers vertelt er enthousiast over. Hun bedoeling is op termijn de bermen langs het gehele Odulphuspad bloem- en insectenrijk te maken. Een prachtig initiatief.
Door de weilanden komen we in Lytsewierum. Een imposante kerk een paar boerderijen en wat huizen met zo’n 70 inwoners, dat is Lytsewierrum, een prachtig terpdorpje. Over de bekende ‘Slachtedijk’ door Gruttewierrum (kleiner dan Lytsewierrum!) komen we aan bij de finish in Reahûs.
Bij de Camping de Finne halen we stempel 14. Toepasselijk staat er een veldboeket op tafel.
Ines Bergsma
13e etappe St. Odulphuspad ‘Campanarium’ als Virtueel Elfstedenpad etappe 18 aug. 2020
De 13e etappe gaat van Mantgum naar Easterlittens en is 20,1 km. Ideaal wandelweer vandaag.
Deze etappe heet ‘Campanarium’, dat betekent: ‘Klokkentoren’. Op de route van deze dag komen we er meerdere tegen. De etappe gaat door het open landschap van de ‘Greidhoeke’. Kilometers ver is het uitzicht. De wolkenluchten zijn grandioos. Het groene land is gestoffeerd met dorpen en dorpjes. De torens van de kerken steken markant boven de bomen rond de kerk uit. Vandaar de naam van deze etappe.
Van Mantgum via Jorwert naar Hilaard.
Mantgum heeft behoorlijk veel nieuwbouw en een halte voor de trein van Leeuwarden naar Stavoren. Mantgum ligt dus dicht bij Leeuwarden en dat verklaart de nieuwbouw. Veel van deze huizen zijn ook nog fraai gelegen aan water. Voorbij deze wijk gaan we via een kerkpad door de weilanden op weg naar Jorwert. Over dit dorp is veel te vertellen. Zo heeft de bekende schrijver Geert Mak hier gewoond. Zijn boek: ‘Hoe God verdween uit Jorwert’ heeft hij hier geschreven. En ieder jaar wordt hier in de notaristuin een openluchtspel opgevoerd voor duizenden toeschouwers. Door het coronavirus dit jaar dus niet. De fraaie Redbardkerk heeft naast ‘gewone’ kerk nog andere functies. Het is de zetelplaats van de stichting ‘Nij Kleaster’. Een organisatie die een nieuw klooster voor stilte, bezinning en verbinding gaat stichten in een boerderij een kilometer buiten Jorwert. Nu nog worden activiteiten uitgevoerd vanuit de Redbardkerk. Wat vooral verbindt met de titel van deze etappe is het overlevingsverhaal van dominee Bas van Gelder, hier predikant in WOII. Wegens verzetsactiviteiten moest hij onderduiken. Zijn onderduikperiode heeft hij doorgebracht in de kerktoren van de Redbardkerk. In het boek ‘Nachtboek van een kerkuil’ heeft hij zijn bewogen jaren beschreven. We laten Jorwert achter ons en komen langs de Lionserpolder een vogelrijk gebied. Nu in de nazomer is het er stil. Wat wel opvalt, zijn de bloemrijke bermen. We zien het vaker, bloemrijk ingezaaide bermen en weilanden. Een prima ontwikkeling vinden we.
We bereiken het dorp Hilaard met een kerk met alweer een mooie zadeldaktoren. De voormalige Gereformeerde kerk is vanaf 2000 het onderkomen van de Koptisch Orthodoxe Kerk Friesland. Het is een dochtergemeente van die van Amsterdam. Vanaf 2008 vormt ze een eigen zelfstandige gemeente. In Nederland zijn ongeveer 7000 kopten (orthodoxe christenen, afkomstig uit Egypte).
Op 4 mei 2015 is de kerk ingewijd door de Koptische paus, Tawadros II, heel bijzonder!
Naar Boksum, via Blessum en Baard naar Easterlittens.
We verlaten Hilaard en stappen door naar Boksum. Bij de ons bekende bakker houden we onze lunchpauze. Van Boksum gaan we door de landerijen over het Haitze Holwerdapaad naar Blessum.
Het pad is genoemd naar de hoofdpersoon uit het boek van Ulbe van Houten,‘De sûnde fan Haitze Holwerda’ dat in deze omgeving speelde. Koeien op het pad zien ons als indringers, ze gaan met tegenzin voor ons opzij. Blessum ligt ook op een terp. De kerk heeft ook hier zijn oorspronkelijke functie verloren. Wel heeft hij een zinvolle nieuwe bestemming gekregen. Je kunt er nu overnachten. Refugio: nachtelijk onderkomen voor pelgrims staat erbij op een bord. Ook staat er een vuurrode koelkast als minibieb langs het pad. Een boek verdwijnt voor €2 bij ons in de rugzak.
Naast de kerk is een loonwerker bezig nog een deel van de terp te verwijderen. Waarom is ons niet duidelijk. Verder gaat het door het groene land een paar regenspatjes pesten ons even. Kilometers lopen we langs de Bolswardertrekvaart met af en toe een sloep. Druk is het niet, af en toe passeren we tegenvoeters en fietsers. We pauzeren rustiek bij de Panwurksbrêge. In de verte zien we de fabriekstoren van onze eindbestemming. We lopen langs Baard. Een paar fraaie moderne woningen staan daar langs de vaart. De deur van het café staat uitnodigend open maar de pijp van Easterlittens wenkt ons ook en daar gaan we voor. We passeren de gesloten kleinste Galerie van Nederland. De laatste loodjes zijn niet zwaar, mee omdat de route mooi is. Vanaf het verhoogde houten brugje bij de camping duikt de jeugd met veel plezier het water in. Wij halen met evenveel plezier bij het restaurant van de camping een ijsje en het stempel. Bij de kerk is de finish voor vandaag.
Ines Bergsma
Voordat je een reactie kunt plaatsen moet je je eerst aanmelden voor Doejemee.
