Voel jij je ook wel eens aanklager, redder en slachtoffer op hetzelfde moment?

Ik wel, deze week nog om heel eerlijk te zijn. Onze dochter heeft een leuke vakantiebaan op Texel. Dus wij zondag hup in de auto en naar de plaats van bestemming. Daar aangekomen schijnt er een heerlijk zonnetje dus dat belooft een leuke middag te worden. Maar je raadt het al dit verliep heel anders. Als we bij de caravan komen waar ze zal slapen begint het al te wringen bij mij. Ze zit weggestopt in een oude barrel en niet eens bij alle andere jeugd die er ook is om hard te werken en wat te verdienen, maar vooral om veel plezier met elkaar te hebben. Dan het bed…… daar past ze met haar lengte niet eens in. Grrr denk ik dat kan toch niet (slachtoffer) Maar oké wij naar voren en ze mag die nacht ergens anders slapen en de dag erna zou het helemaal goed komen. Wij opgelucht naar huis. De volgende ochtend gaat de telefoon mooi denk ik dat is ze om te vertellen dat alles is geregeld. Nou nee dus!! Nu mag ze alleen in een iets nieuwere stacaravan slapen. Alléén!! Nou nee dat gaan we niet doen. Dus mama (toch wel enigszins boos en bezorgd) aan het bellen geslagen want ik zal het wel even regelen (de aanklager en redder ineen).

Herken jij dit ook? En merk je dat heel gemakkelijk van de ene rol naar de andere kunt stappen?

Sterker nog, de rollen hebben elkaar nodig en versterken elkaar. Ze noemen dit de Dramadriehoek (ook wel de Karpman driehoek). Het is een model voor communicatie en samenwerking bedacht door Stephen Karpman, een leerling van Eric Berne de grondleggen van de Transactionele Analyse.

De rollen in de driehoek hebben elkaar nodig, ze bevestigen en versterken elkaar. Het is een dynamisch patroon. De Redder heeft iemand nodig om te redden, en de Aanklager heeft iemand nodig om aan te klagen. Het Slachtoffer doet weer een beroep op beide.

In de Dramadriehoek beschermen we onszelf eigenlijk met oude en vertrouwde technieken. Alles blijft zoals het is en we hoeven niet te veranderen. Ook al weten we heel erg goed dat het patroon van de dramadriehoek zich blijft herhalen en we naderhand altijd met een rotgevoel blijven zitten. 

Om dit te doorbreken is er de Winaarsdriehoek van Acer Choy. Choy biedt ons een kans om te ontsnappen uit het drama en als winnaar te groeien in het aannemen van een probleemoplossende houding.

De Winnaarsdriehoek is een krachtig alternatief

 Als je kiest voor de Winnaarsdriehoek, kies je voor een andere mindset. Het is een mindset, waarbij je communiceert en handelt vanuit het hier en nu. Met drie krachtige vragen kun je Dramadriehoek voorkomen. En, met dezelfde drie vragen kun je jezelf of de ander(en) ook uit de Dramadriehoek leiden naar de Winnaarsdriehoek. De drie elementen van de Winnaarsdriehoek zijn:  

Voor elke positie in de dramadriehoek is er één in de Winnaarsdriehoek                    

Grens: je geeft duidelijk je grenzen aan en maakt helder wat je wel /niet wilt en vervolgens maak je daar afspraken over. Je stelt open vragen, geeft constructieve feedback en stopt met het maken van verwijten en bestraffen. Dit is de houding die je aanneemt als je dreigt in de aanklagerrol te komen.

Vraag: je stopt met anderen de schuld te geven en neemt verantwoordelijkheid en controle over je eigen leven. De focus verlegt zich van vastzitten in problemen naar het zelf op zoek gaan naar oplossingen. Je formuleert zelf doelen en zoekt uitkomsten door te vragen wat je nodig hebt. Je onderneemt zelf actie om je doelen te bereiken. In plaats van je te gaan opstellen als slachtoffer kun je deze houding aannemen.

Aanbod: je geeft de ander zijn autonomie terug. Je stelt vragen die de ander helpen om te beslissen wat hij of zij wil. Je nodigt de ander uit zelf in actie te komen. Wel medeleven; geen medelijden. Je moedigt de ander aan en geeft steun in plaats van de ander te willen redden. Je vraagt bij jezelf: wat kan ik voor de ander doen? In plaats van de redder te zijn laat je de ander zelf aan zet.

In een winnaarsdriehoek durven mensen zich kwetsbaar op te stellen ze zijn empathisch en assertief.

Vallend potlood

Zelf ervaar ik dit als heel positief. Je wil als slachtoffer echt niet altijd geholpen worden door een redder. Een voorbeeld hiervan is “Als je een potlood op de grond laat vallen en iemand anders pakt hem (met de beste bedoelingen) voor je op” Dit is niet nodig. Ik kan prima zelf het potlood oppakken! En anders vraag ik er wel om!

Hoe kom je eruit?

Als je kunt herkennen wanneer je in de valkuilen van de Dramadriehoek dreigt te stappen dan ben je ook in staat om dit om te buigen. Oefen dit en word je bewust van je mindset en je zult zien dat je groeit en je sterker voelt en in control blijft.

Voor het schrijven van dit blog heb ik de volgende bronnen gebruikt:
Choy, A. (1990). The Winners Triangle. TA Journal 20(1), 40-46
Stephen B. Karpman, M.D. (1968). Fairy tales and script drama analysis. Transactional Analysis Bulletin, 7 (26), 39-43.ron: