Een van de diepste menselijke behoeftes is om samen met anderen te zijn. Geaccepteerd te worden in de groep en ons verbonden voelen. Wat gebeurt er als we samen zijn, en hoe reageert ons brein daarop? GZ-psycholoog Louis deelt de geheimen van ons brein graag met je.

Spiegelneuronen

Een van de belangrijkste ontdekkingen in onderzoek naar het brein en hoe we ons gedragen is die van ‘spiegelneuronen’. In een onderzoek bij apen zagen de onderzoekers dat de apen die toekeken terwijl andere apen een taak uitvoerden, dezelfde patronen van hersenactivatie lieten zien. In vervolgonderzoek bleek dit voor mensen ook te gelden. Wanneer we naar iemand kijken, maken onze hersenen ook dezelfde activiteit aan. Je zou kunnen zeggen dat onze hersenen door het ‘kopiëren’ van deze activiteit ons een beter gevoel geven voor wat de ander voelt en doet. Het is alsof je brein een simulatie maakt van wat een ander overkomt. Het zorgt er bijvoorbeeld voor dat wij ons ook wat verdrietig voelen wanneer we het verdriet van een ander zien, waardoor we ons beter kunnen inleven. 

Drie hersennetwerken

Later is nog meer duidelijk geworden over ons ‘sociale brein’. Volgens sociaal neuroloog Matthew Lieberman zijn er in onze hersenen drie verschillende netwerken te onderscheiden die we associëren met sociale verbinding. Er is een netwerk dat ons in staat stelt om plezier of pijn te voelen in sociaal contact, er is een netwerk dat ons in staat stelt om de emoties van anderen te lezen en voorspellen en tot slot is er een netwerk dat ons in staat stelt om culturele waarden te leren. 

Fysieke en sociale pijn

Het fascinerende is dat onderzoekers aantoonden dat dezelfde hersennetwerken geactiveerd worden bij fysieke pijn en pijn die voortkomt uit sociale situaties. In tegenstelling tot wat veel mensen denken, liggen fysieke en emotionele pijn veel dichter bij elkaar. 

Emoties lezen

Het netwerk dat ons helpt om emoties van anderen te lezen, staat het grootste deel van de dag aan. Blijkbaar zijn we ‘standaard’ bezig met het lezen en begrijpen van emoties van anderen - als we tenminste niet intensief bezig zijn met andere taken.

Culturele waarden

Tot slot zagen de onderzoekers dat een deel van de hersenen dat het septum wordt genoemd (een beetje voorin het brein, redelijk dicht tegen het midden aan) actief wordt wanneer sociale en culturele invloeden bij ons doorkomen. Het bijzondere is dat we ons hier niet bewust van worden. Toen de onderzoekers een groep rokers een aantal anti-rook campagnes liet zien, bleek niet de campagne die de deelnemers als beste beoordelen hun inzicht te veranderen, maar de campagne waarbij de onderzoekers de meeste activiteit in het septum zagen.

Sociaal contact en gezondheid

Wat vertellen al deze onderzoeken ons? Ten eerste dat ons brein gemaakt is voor sociaal contact. Miljoenen jaren evolutie heeft ervoor gezorgd dat mensen die goed kunnen samenwerken en communiceren zich verder hebben ontwikkeld. Sterker nog, het heeft ervoor gezorgd dat de mens als ‘diersoort’ extreem dominant is geworden op onze planeet. 

Maar misschien voor de toepassing op je eigen leven: sociaal contact is ontzettend belangrijk voor onze gezondheid en het plezier dat we in het leven ervaren. We verdragen meer en hebben minder pijn wanneer we de aanwezigheid voelen van mensen die ons liefhebben en meeleven. Respect en liefde zijn ingrediënten die gezond zijn voor ieders brein.