Bloeizone

VOEDSELHUIS DE GOEDE VERWACHTING IN HEEG
Mienskip en Ondernemerschap: neem twee Friese kwaliteiten en je heb de ingrediënten voor een bloeiend burgerinitiatief. Voedselhuis de Goede Verwachting in Heeg is zo’n plek. Het gebied is omgeven door land van melkveehouderijen, maar in eigen dorp was geen drup van deze melk verkrijgbaar. Tijd voor verandering vonden enkele dorpelingen. De kracht van het initiatief zit hem in samenwerking. Zowel professionele organisaties als burgerinitiatieven, particulieren en vrijwilligers worden actief betrokken. Dat Friezen elkaar graag helpen blijkt. Het heeft het hoogste bevolkingsaandeel dat zich onbetaald en vrijwillig voor de samenleving inzet.

Levendige gemeenschap
Ten Zuid Westen van Sneek ligt in gemeente Súdwest-Fryslân het dorp Heeg, bekend vanwege de vele watersportmogelijkheden. Het dorp telt in 2020 2.225 inwoners.
Het mag zich met recht een duurzaam dorp noemen; er is een levendig gemeenschap van inwoners die zich samen sterk maken op het gebied van onder andere energie, afval en vervoer. In Heeg zijn een groot aantal bewoners zich bewust van de invloed van hun consumptiepatroon op hun persoonlijke footprint.
Dit bewustzijn zorgt voor veel belangstelling om lokaal en duurzaam te eten. Deze energie wordt ingezet om er voor te zorgen dat iedereen uit Heeg, binnen vijf jaar, uit eigen buurt kan eten. De voedselproducten uit een alledaags winkelmandje komen uit de directe omgeving en zijn van duurzame herkomst.

Onderzoek en oprichting
De wens van de inwoners is grondig onderzocht, na onderzoek in zowel 2014 en 2019 bleek de belangstelling om meer producten uit de regio te kopen en deel te nemen aan een voedselcoöperatie groot. Deze uitkomst zorgde voor een solide basis om te starten met de bouw van het Voedselhuis. Er werden uiteindelijk vijf doelen gesteld om de gedroomde leefomgeving te realiseren. Opgesomd betekend het dat:
1)Er een lokale voedselketen is in samenwerking met o.a. boeren, tuinders en andere lokale producenten.
2) Er is een voedselcoöperatie is voor gezamenlijke inkoop van duurzame en lokale producten.
3) Een verpakkingsvrijnetwerk wordt opgericht waardoor verpakkingsmateriaal wordt verminderd.
4) De gemeenschap van betrokken Hegemers groeit.
5) Het initiatief zelfstandig functioneert.
6) De opgedane ervaringen en kennis worden met andere dorpen gedeeld wordt.
Het Voedselhuis gesticht door 6 enthousiaste ZZP’ers en zo’n 15 vrijwilligers. Bij het bouwen van het Voedselhuis is teruggrepen op de grondgedachte ‘Het dorp als terp’. Dit principe bepaalde eeuwenlang het agrarische landschap met haar zelfvoorzienende gemeenschappen. Het huis, de terp en het agrarisch gebied daaromheen voorzien in voedsel voor de gemeenschap die de terp bewoont.
In 2013 is een dorpstuin aangelegd achter het verzorgingstehuis, hier wordt gezamenlijk groente verbouwt volgens de permacultuur principes. Werken mét de natuur in plaats van ertegen. Dit zorgt onder andere voor optimale voedingswaarde van de oogst.

Groei en Bloei
Afgelopen voorjaar werd geëxperimenteerd met het verdien model. Wanneer een inwoner actief een bijdrage leverde, hoefde hij niet te betalen voor de oogst. Mensen die zonder inzet wilden afnemen betaalden wel. Eén van de initiatiefnemers, Freya Zandstra vertelt: ‘Het gaafste is dat de huisarts mensen verwijst naar het Voedselhuis, een man met depressie zag ik door het werken in tuin helemaal opfleuren. Het zorgt voor sociale activering. Daarnaast zag ik dat Hegemers die noodgedwongen thuis zaten wegens COVID de tuin wisten te vinden. Ik ving mooie gesprekken op en zag zelfs vriendschappen opbloeien, soms stond de app roodgloeiend als er groente over was. En, niet onbelangrijk, mensen gaan gezonder eten. Deze aanpak integreert alle aspecten van verduurzaming en consumptie – van verpakkingen tot bodemgezondheid, van kennisdeling tot sociale vernieuwing- en dat is onderscheidend’ besluit ze. De Goede Verwachting wordt een voedselhuis waarin alle Hegemers welkom zijn, ongeacht hun financiële en sociale situatie.

Ambities
Het ambitieniveau ligt hoog, toch zijn de activiteiten laagdrempelig. Het doel is om de samenleving breed te betrekken, bijvoorbeeld via scholen. De coöperatie wil laten zien en proeven wat er gebeurd, door bijvoorbeeld een wekelijks diner te verzorgen. Ook is er een vuurplaats in het dorp, als centraal ontmoetingspunt, zijn de plannen om honing te slingeren gesmeed en staat Dorsdag op de planning, een oogstfeest. Daarnaast komt is er een slachtdag, sap en cider persen van de appeloogst en worden bermen ingezaaid met bloemen. Denken, doen en laten zien is credo. Gezamenlijk.

Betrokken partijen
Samenwerking is het sleutelwoord. Het project is ontwikkeld in nauwe afstemming met Stichting Doarpswurk, Netwerk Duurzame Dorpen, Duurzaam Heeg, Plaatselijk belang Heeg en Stichting Heempark Heeg.
Daarnaast is voor het aantonen van de duurzaamheidswinst van de landbouwmethode contact met van Hall Larenstein en Campus Fryslân. Voor nudging gezonde leefstijl zijn er connecties met Hogeschool InHolland.

Van december 2020 tot maart 2021 houdt het Voedselhuis winterrust.