Halloween is hét moment om eens lekker te schrikken of iemand anders flink te laten schrikken. Maar in het dagelijks leven schrikken we ons ook regelmatig een hoedje.  Van die momenten dat je hart even een sprongetje maakt… maar is schrikken nou eigenlijk gezond? Onze GZ-psycholoog Louis kom met een aantal schokkende feitjes over het effect van schrikken op je brein.

De basisemoties en je brein

‘Schrikken’ valt onder de basisemotie ‘angst’. We kennen allemaal veel verschillende emoties, we kunnen zeggen dat er vier bekende basisemoties zijn: Blij, Boos, Bang en Bedroefd. Ook wel de vier B’s.

Om emoties iets beter te begrijpen is het handig om naar de verdeling van de hersenen te kijken. Helemaal onderin onze hersenen, richting de nek, zit een gebied wat ook wel het ‘reptielenbrein’ wordt genoemd. We noemen dit gedeelte zo, omdat reptielen dit deel van het brein met ons delen. Hierin vinden basisfuncties zoals ademhalen plaats.

In het midden zit het emotionele brein, ook wel het ‘zoogdierenbrein’ genoemd. Uiteraard, omdat we dit deel ook terugzien bij zoogdieren. Dit deel van het brein is erg bepalend voor ons leven, omdat hier onze emoties ‘ontstaan’.

Als laatste hebben we het rationele brein, ook wel de neocortex genoemd. Dit zijn de kenmerkende kronkels die je van hersenen kent. Bij mensen zijn deze kronkels zeer uitgebreid, zo kunnen we allerlei zaken bedenken en analyseren.

Wat gebeurt er als we schrikken?

In je emotionele brein werkt een ‘bewaker’ dag en nacht om gevaar te herkennen. Deze bewaker scant razendsnel wat je ziet, hoort, ruikt en voelt om in te schatten of er gevaar dreigt. Wanneer iemand onverwacht ‘BOE’ roept, drukt deze bewaker meteen op de ‘ANGST-knop’ om je alert te maken. Hij weet immers niet of dit een serieus gevaar is of niet. De bewaker neemt het zekere voor het onzekere.

Van je brein door naar je geschrokken lichaam

Nadat er op de knop gedrukt is, gebeurt er van alles in je brein. Als eerste worden er twee kleine kernen in je hersenen geactiveerd, de amygdala. De actieve amygdala stuurt een signaal naar je hypothalamus, die vervolgens een hormoonfabriekje een stofje laat uitscheiden dat afgekort ACTH heet. De ACTH komt in je bloed, en je zenuwstelsel produceert als gevolg daarvan Adrenaline. De Adrenaline voel je binnen een fractie van een seconde al door je lijf heen jagen, het versnelt je hartslag en zet je helemaal op scherp. Klaar om te vechten of te vluchten. Er komt cortisol vrij om je spieren extra te activeren, klaar voor actie! Het kan zelfs zijn dat je tijdelijk minder goed hoort en een soort van tunnelvisie krijgt.

Ontspanning na schrikken

Als je doorhebt dat er geen écht gevaar is, kalmeert je prefrontale cortex, ofwel de 'directeur' van je brein, het hele systeem weer. Samen met de hippocampus zorgt dit deel van je brein ervoor dat je stresshormonen afnemen en je lichaam ontspant. Het ‘gevaar’ is geweken.

Is schrikken gezond?

Ja! Schrikken op korte momenten is juist goed voor je gezondheid. Je lichaam krijgt een korte boost en activeert verschillende processen die helpen om je immuunsysteem te versterken en het tegengaan van celbeschadiging. Als je het beste voor hebt met je geliefden, laat je ze dus even flink schrikken binnenkort!

Te vaak schrikken of langdurige angst kan wel ongezond zijn, omdat hormonen zoals cortisol in grote hoeveelheden een negatieve invloed op je hersenen hebben. Dit kan gebeuren bij bijvoorbeeld post-traumatische stress stoornis, waarbij iemand meerdere keren op een dag weer ‘schrikt’ en de angst van een naar moment in het verleden herbeleeft. In zo’n geval is het vinden van een traumatherapeut verstandig.

Wil jij je brein sterker maken? In de Samen Fitter-app vind je oefeningen en uitdagingen voor een fit brein. Ga naar Ontdek in de app en zoek naar 'Blij in je brein' voor en gezonder en gelukkiger brein.