Ons brein steekt geweldig en complex in elkaar. Het is een levend orgaan, dat reageert op hoe jij je leven leeft. Je zou zelfs kunnen zeggen dat je brein in een ‘slechte conditie’ kan verkeren óf juist van een ‘fit brein’ kunnen spreken. Wat maakt een brein nu fit? En wat kun je zelf doen om je brein fitter te maken? GZ-psycholoog Louis vertelt je hoe het zit.

Tekenen dat je brein niet fit is

Om te beginnen, is het handig om te weten wanneer je brein niet fit is. Met een brein dat ‘niet fit’ is bedoel ik niet dat je een aandoening hebt met ernstige symptomen, bijvoorbeeld je bewustzijn verliezen, ernstig geheugenverlies of veel overgeven. In zulke gevallen is het verstandig direct je huisarts te raadplegen. Met een brein in slechte conditie bedoel ik dat je minder goed functioneert dan normaal. Een aantal zaken zijn kenmerkend voor een brein in slechte conditie:

• Je hebt meer moeite dan gebruikelijk met concentreren
• Je bent sneller moe
• Je voelt je sneller gefrustreerd of boos
• Het kost je veel moeite om helder te denken
• Je hebt minder zin in seks
• Je hebt meer zin in eten met vooral suikers en/of veel vet
• Je slaapt minder goed
• Je voelt je minder energiek dan gebruikelijk

De hierboven omschreven kenmerken herkent iedereen waarschijnlijk wel in meer of mindere mate. Het kan goed zijn dat je hersenen in minder goede conditie verkeren dan je hoopt. Het zijn kenmerken die, als ze maar blijven aanhouden, je vaak ziet bij een burn-out en depressie. Twee voorbeelden van problemen waarbij het brein ook zeker in een slechte conditie verkeert. De voorbeelden hierboven zijn ook klachten die veel mensen ervaren, maar waarbij vaak niet een directe fysieke oorzaak gevonden kan worden.

Wat veroorzaakt een ‘niet fit’ brein?

Als we kijken naar de belangrijkste oorzaken van een brein in slechte conditie, is er een duidelijke oorzaak die met stip op nummer één staat: te weinig of slechte slaap. Slaap is essentieel voor het brein om te herstellen. Te weinig slapen hangt samen met veel psychische problemen, maar structureel te weinig slapen vergroot ook de kans op breinziekten als Alzheimer.
Andere belangrijke oorzaken voor een brein in slechte conditie zijn:

• Een gebrek aan sociaal contact
• Ongezond eten (vooral fastfood en frisdrank) of te veel eten
• Te veel hard geluid door je koptelefoon of speaker
• Te weinig beweging
• Roken
• Te weinig zonlicht
• Een slechte balans tussen ontspanning en inspanning

 Al deze zaken, en vooral een combinatie van meerdere, zullen al snel leiden tot een brein dat minder presteert.

Het brein herstellen

Wanneer je nog eens terugkijkt naar het lijstje van oorzaken van een ongezond brein, dan laat het zich goed voorspellen hoe je je brein weer gezonder kunt krijgen. Mocht jouw slaap problematisch zijn, dan is dit het eerste punt om te verbeteren. Hoewel veel mensen het gevoel hebben dat slaap ‘verspilde uren’ zijn, is het omgekeerde waar. De uren die je goed slaapt betalen zich al snel terug in een fitter brein waarmee je gezonder oud wordt.

Balans

Daarnaast is een goede balans in het leven belangrijk. Een mate van sociaal contact waar je jezelf goed bij voelt, en een goede balans tussen de hoeveelheid inspanning en ontspanning. Beweeg regelmatig, waarbij het vaak het best werkt om activiteiten te kiezen waar jij plezier in hebt. En, als het kan het liefst regelmatig in de frisse buitenlucht. Bonuspunten wanneer je in de natuur buiten bent!

Samenvattend zou je kunnen stellen dat veel leefstijladviezen, waar je misschien al wel bekend mee bent, jouw brein helpen fit te worden. Alles wat we doen heeft invloed op onze hersenen, van wat we eten tot hoe en hoeveel we bewegen. Als het langzaam lukt daar kleine stapjes vooruit in te maken, zul je merken dat ook jouw brein fitter wordt. Op naar meer focus, energie en rust!